St Vincentiuskliniek

Door de vooruitgang van de geneeskunde tijdens en kort na de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) volstond het 19de-eeuwse hospice in de Molenaarsstraat niet langer als stageplek voor toekomstige (zuster)verpleegsters. De Zusters van Liefde besloten daarom om hun eigen ziekenhuis te bouwen. De vroegere hoofdingang van dit hospitaal bevond zich links als je voor AZ Sint-Lucas staat.
Het spiksplinternieuwe ziekenhuis opende haar deuren op 10 februari 1929. De eerste patiënt arriveerde pas zes dagen later. De eerste patiënt was een arme man met een dubbele longontsteking. Hij werd opgenomen in de nacht van 16 februari 1929. De rest van zijn gezin volgde de dag nadien. Een goeie week later konden ze alle vijf terug naar huis.
Het ziekenhuis trok gerenommeerde arts-specialisten aan. Mede daardoor verloor het hospitaal al snel de band met de arbeidersbuurt waarin het was gelegen. De meeste patiënten werden aangebracht door de dokters zelf en kwamen uit de rijke Gentse burgerij. De  armere buurtbewoners trokken eerder naar de Heilige Familie kliniek van de Zusters Jozefienen of naar de socialistische Volkskliniek, beide op een boogscheut van Sint-Vincentius.
Bij de opening telde Sint-Vincentius 11 dokters met specialisaties in stomatologie (chirurgie van mond, kaak en aangezicht), interne geneeskunde, en vooral materniteit en kindergeneeskunde. De zusters schonken daarom veel aandacht aan de inrichting van de kamers van hun kleine patiëntjes.
Zuster Jules-Marie – meisjesnaam Bertha – Heymans was niet enkel de eerste directrice van het Sint-Vincentiusziekenhuis, maar ook de eerste vrouwelijke arts die afstudeerde aan de KU Leuven én bezielster van het VVI, het katholiek Verbond van Verzorgingsinstellingen. Zuster Jules-Marie’s vader wilde zijn dochter enkel laten intreden op voorwaarde dat zij haar studies geneeskunde mocht afmaken.
I n 1918 startte Bertha haar studies geneeskunde in Gent onder impuls van haar vader, professor Farmacologie aan de Gentse universiteit. Na het 4de jaar onderbrak ze haar opleiding om in te treden bij de Zusters van Liefde. Tijdens haar noviciaat hervatte ze haar studies te Leuven en behaalde ze daar als zuster en eerste vrouw haar diploma geneeskunde in 1926. Onmiddelijk na haar studies werd ze directrice van de verpleegsterschool en een paar jaar later ook van het Sint-Vincentiusziekenhuis. Haar hele leven heeft ze geijverd voor professionalisering van de verpleegkunde en het verpleegsterstatuut.
Vanaf de jaren zeventig zette Sint-Vincentius sterk in op modernisering en dure medische  technologieën zoals de eerste bodyscanner in Vlaanderen in 1977. Het ziekenhuis muntte uit in neurochirurgie, radiotherapie en oncologie. Er volgde ook uitbreiding op de opgekochte fabrieksterreinen La Linière Gantoise.
Sint-Vincentius en de nabijgelegen Heilige Familie kliniek fusioneerden in 1998 na jaren onderhandelen. In 2004 kwam de Volkskliniek erbij. Sindsdien vormen de drie samen AZ Sint-Lucas.

De sloop van de oude Sint-Vincentiuskliniek is drie weken geleden(1910) begonnen. Het ziekenhuis moet plaatsmaken voor een nieuw onthaalplein en een moderne ziekenhuisvleugel voor het AZ Sint-Lucas. De volledige verbouwing van het ziekenhuis loopt tot 2030.
Het AZ Sint-Lucas is al jaren bezig met het moderniseren van zijn gebouwenbestand. Maar nu de oude vleugel aan het Sint-Vincentiusplein verdwijnt, maakt dat bij veel mensen toch iets los.
Guido De Wilde, voorzitter van de raad van bestuur: 'Sommigen klampen mij zelfs aan en vertellen dat ze hier nog zijn geboren En dat breken ze nu zomaar af!, zeggen ze dan. Maar dat gebouw dateerde uit de jaren 1920 en het verdwijnen ervan zal het stadsbeeld ook een opener karakter - zeg maar een totaal ander uitzicht - geven.'
Geen plaats voor sentiment dus. Op de plek van de oude vleugel komen een plein met groenvoorzieningen en een nieuwe ingang tot het ziekenhuis via de Sint-Margrietstraat. 'Die nieuwe ingang komt ook rechtstreeks uit op het centrale onthaal, waar men nu binnenkomt als men via de parking aan de Blaisantvest het ziekenhuis binnenrijdt.'
Het plein zal eerst worden aangelegd en nadien komt rechts daarvan de nieuwe vleugel: Z. 'De bouw daarvan start wellicht volgend voorjaar en de ingebruikname is voor september 2013.'
Het nieuwe bouwblok zal voornamelijk worden gebruikt voor de afdeling oncologie en interne chirurgie. Opvallend is ook dat men bij de bouw ervan zal gebruikmaken van een nieuw energiesysteem: boorgatenenergieopslag of BEO. 'Via luchtschachten tot honderd meter in de grond wordt afwisselend warmte in de winter of koude in de zomer aan de bomen onttrokken omdat die temperatuur constant is.' De boringen betekenen een extra kost van bijna 850.000 euro, maar deze milieuvriendelijke manier van verwarmen, betekent op lange termijn wel een fikse besparing.
'In dertien jaar tijd moet deze extra kost terugverdiend zijn', zegt Guido De Wilde. Ook het gebouw aan de kant van de Sint-Margrietstraat, waar nu nog in sierlijke letters Sint-Vincentiuskliniek op staat, verdwijnt op termijn. 'Voorlopig wordt het deel waar het afgebroken deel tegen stond, wel nog opgefrist met een nieuwe gevelsteen, maar binnen een aantal jaar wordt ook die vleugel afgebroken en herbouwd.'
De einddatum voor de modernisering van het volledige gebouwenbestand van de fusiekliniek is 2028. 'Neem voor de zekerheid 2030, maar tegen dan moet alles af zijn', zegt De Wilde. 'Eigenlijk is de fusie mentaal bij het personeel nu al afgerond, en tegen 2030 zal ook het gebouwenbestand één modern geheel vormen.'
Of tegen dan niet opnieuw kan worden begonnen met de vernieuwing van de op dat moment oudste gebouwen? 'Ja, natuurlijk. Maar het grote voordeel is dat de nieuwe gebouwen allemaal zijn opgetrokken in skeletbouw. We moeten die gebouwen enkel strippen en kunnen ze dan aankleden. Volledig afbreken hoeft niet meer. Dat zal dus een pak schelen.'