De Kraanlei

De Kraanlei ligt langs de Leie en vormt de zuidelijke begrenzing van het Patershol. Vroeger werddeze straat de “Ajuynleye” genoemd. De uiteindelijke naam verwijst naar de “Craene”, een houten kraan die daar vanaf de 16e eeuw tot 1836 stond.

Zware stukgoederen, zoals vaten wijn en diverse andere goederen, werden hier gelost. De kraankinderen beschikten over een zeer stevige houten kraan, deze had één verdieping. Deze verdieping werd gebruikt voor het bijhouden van de boekhouding. Aan beide zijden van de kraan werd er een traprad geïnstalleerd waardoor de kraankinderen de kraan in beweging konden stellen.

Een heel bepalend gebouw is het voormalige Kinderen Alijnsgodshuis, nu het Huis van Alijn.

Op het einde zijn de huizen beschreven met even nummers

 

Kraanlei even nummers

 

Kraanlei 2 Wijnschroederhuis

Oud gildehuis der Wijnschroeders of Kraankinderen midden 18de eeuw deels gesloopt en na verbreding van de Kraanlei in 1755 heropgebouwd: tezelfdertijd werden nieuwe kaaimuren aangelegd. Reeds in de tweede helft van de 18de eeuw werd het gildehuis gesplitst in twee woningen waaronder rechts herberg "de Nantes" die tot begin 20ste eeuw bleef bestaan. Wijnschroedershuis volgens archiefstukken in 1755 opgetrokken naar ontwerp van architect David 't Kindt (1699-1770); herenhuis in rococostijl met brede voorgevel uitziend op de Leie van elf traveeën en twee bouwlagen oder mansardedak (Vlaamse pannen, leien en zinkplaten), gedateerd MDCCLV door middel van goudkleurige letters midden op de fries van de brede voorgevel. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevel begrensd door geblokte hoekpilasters en bekronend driehoekig fronton boven de vijf middentraveeën. Rechthoekige vensters omlijst met platte banden en kordons. Geaccentueerde middentravee begrensd door geblokte penanten, oorspronkelijk met toegangsdeur thans tot venster verbouwd: de hardstenen rondboogomlijsting op neuten en versierd met imposten, sluitsteen en rocailles bleef echter behouden; deurvenster van de tweede verdieping verfraaid met smeedijzeren balkonleuning met rococomotieven. Hoofdgestel met gelede architraaf, ter hoogte van middenrisaliet rustend op zes rocailleconsoles, onversierde fries en kroonlijst; fronton met oculus en rococoversiering. Twee oeil-de-boeufs flankeren fronton.

Zijgevel op Kleine Vismarkt, thans dienst doende als voorgevel. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevel van vijf traveeën begrensd door geblokte hoekpilasters en drie traveeën breed middenrisaliet bekroond met gebogen fronton met oculus en rococoversiering. Op tweede bouwlaag afwisselend rechthoekige en spiegelboogvormige vensters in fijn geprofileerde omlijsting; middenvenster gevat in rechthoekige nis. Gekornist hoofdgestel met gelede architraaf, onversierde fries en kroonlijst. Gelijkvloerse verdieping op hardstenen plint; in de 20ste eeuw aangepast tot winkelpui in Lodewijk XV-getinte stijl.

Zijgevel uitziend op de Kraanlei; bepleisterde en witgeschilderde lijstgevel van drie traveeën begrensd door geblokte hoekpilasters. Middentravee met deurvenster in vlakke omlijsting en met smeedijzeren leuning, voorts gemarkeerd door geblokte penanten; centrale spiegelboogdeur, in hardstenen geprofileerde omlijsting op neuten, met imposten, met rozetten versierd in de zwikken en gebogen kroonlijst. Hoofdgestel met gelede architraaf, onversierde fries en kroonlijst; dakkapel ter hoogte van middentravee.

Haaks op de achtergevel van het Wijnschroedershuis, het in 1912 gereconstrueerde lokaal van de gilde der Kraankinderen naar ontwerp van architect Amandus Robert Janssens. Naast het lokaal bevond zich tot 1836 een kraan; tot 1857 bezaten de Kraankinders het privilegie om deze kraan te bedienen. Diephuis van twee bouwlagen onder zadeldak (leipannen), benedenverdieping uit einde 16de begin 17de eeuw, bovenverdieping uit de 18de eeuw. Baksteenbouw met verwerking van zandsteen voor plint, vensterkruisen en waterlijsten. Voorgevel: drie traveeën brede trapgevel (8 trappen + topstuk); benedenverdieping met twee rechthoekige deuren en vensters met bovendorpel op consoles onder drie dubbele rondbogen, voorheen op kolommen doch later dichtgemetseld. Bovenvensters met kruiskozijnen en wigvormig ontlastingssysteem. Oostelijke zijgevel: lijstgevel van drie traveeën met getrapt dakvenster (6 trappen + topstuk); plint van zand- en hardsteen. Rechthoekige vensters met kruiskozijnen en wigvormig ontlastingssysteem; beluikte benedenvensters. Dakvenster aan weerszij voorzien van cartouche, voorheen met afbeelding van kraan en attributen van de corporatie der Kraankinderen. Westelijke zijgevel: lijstgevel van drie traveeën met rechthoekige vensters met kruiskozijnen, getrapte dakkapel en steigergat.

Kraanlei 6
Nummer 2. Hoog hoekhuis met gecementeerde voor- en zijgevel van drie en halve bouwlaag met afgewolfd zadeldak (mechanische pannen), uit de 19de eeuw. Rechthoekige vlak omlijste vensters die op de tweede bouwlaag bekroond worden door een druiplijst op consoles. Kroon- en tandlijst als gevelbeëindiging. Gewijzigde begane grond. Bakstenen achtergevel met vier en halve bouwlaag, vijf traveeën en een schuine hoektravee, uitziend op de Leie. Rechthoekige vensters en steekboogvensters op de vierde en de hoogste bouwlaag, overspannen met ontlastingsbogen.