Sint Pietersplein

Heden enorm rechthoekig, geplaveid plein voor de Onze-Lieve-Vrouw-Sint-Pieterskerk en voormalige Sint-Pietersabdij, voornamelijk vrijgekomen door het slopen van de Onze-Lieve-Vrouweparochiekerk (1799) en het westelijke complex van de abdij, namelijk de proosdij en prelaatsgebouwen (1811). Aangelegd volgens het urbanisatieplan van stadsarchitect Leclerc-Restiaux in 1848-1851 in neoclassicistische stijl en voorzien als marsveld.

Door de nivelleringswerken werd het oude reliëf van de Blandijnberg aangetast waardoor de resterende kloostergang, op een lager niveau, toegankelijk wordt langs een trap; de kerk krijgt een bordes van vijf treden. Voor de ingang van het huidige Centrum voor Kunst en Cultuur staat sinds 1966 een fraaie, monumentale siervaas afkomstig van het voormalige Pakhuis van de Koornmarkt (gesloopt in 1896), naar ontwerp van beeldhouwer Heyndrick Matthijs (1725). Tegenover de kerk vormt een monumentale trap de overgang naar een tweede plein, aangelegd in terrasvorm, het huidige Sint-Amandplein.

De omzomende gevelwanden worden telkens als symmetrische gehelen ontworpen en herhaald. De oorspronkelijke ordonnantie blijft het best bewaard in de oostelijke gevelwand waarbij twee identieke zijpanden een centrale, meer uitgewerkte wand in risalietvorm, flankeren. Zelfde opstelling in de overige gevelwanden doch vaak met vernieuwde parementen en verbouwde begane grond. Voornamelijk als gevelwanden ontworpen, komen gevelordonnantie en woonhuizen niet altijd overeen. Ook het aantal traveeën is bij de verschillende gevelwanden en afzonderlijke gevelpartijen niet altijd identiek.

De oostwand wordt bovendien gemarkeerd door de centrale Onze-Lieve-Vrouw-Sint-Pieterskerk en rechts aansluitende gerestaureerde resterende gebouwen van het voormalige abdijcomplex. De westzijde vertoont twee symmetrische gevelwanden die de centrale monumentale trap en hardstenen terrasmuren met bekronende ijzeren balustrade en postamenten met siervazen, flankeren. Vier enorme kroonkandelaars sieren de trappalen. Veel minder homogene noordzijde met zijgevel van het klooster van de zusters van de Onbevlekte Ontvangenis (Sint-Pietersnieuwstraat 115) en links, een in zijn geheel behouden huizenblok, gedomineerd door de universitaire "boekentoren". De noordwesthoek met de Graaf Arnulf- en Abt Florbertusstraat vertoont een eenvoudigere architectuur terwijl de zuidwand het meest verbouwd is.