Maagdestraat

Smalle straat die d.m.v. een rechte hoek leidt van de Oude Houtlei tot de Papegaaistraat.  Grotendeels afgezet met enkelhuizen voorzien van eenvoudige wit bepleisterde lijstgevels. Een aantal panden werden wel reeds gesloopt en vervangen door nieuwbouw of een flatgebouw.

Het Slagveld en de omliggende straten
Deze bijdrage van Alfons Van Werveke verscheen in "De Gazet van Gent" van 16 october 1921.
Het gedeelte rond het Hof van Posterne, buiten de oude vestingen werd het Slagveld genoemd.
Dat betekent niet een plaats waar twee legers tegen elkander streden. De namen van de omliggende straten doen ons de ware betekenis van die naam kennen.
Het Slagveld was begrensd door de Brandstraat, , de Houtlei, de Maagdestraat, de Papegaaistraat en de Galgenberg.
De Houtlei, de oude vestinggracht, en de aangrenzende oever noemde men in de middeleeuwen kortweg de Gracht of de Leie. De houthandelaars legden langs de oever hun hout in stapels, blokken, planken, mutsaards, enz. Die gracht welke men gedurende lange jaren had laten toeslijken, werd gedemt in 1899.
De Maagdestraat, werd reeds zo genoemd in de zestiende eeuw.De wijk, maakt pas sinds 1274 deel uit van de stad en pas in 1299 wordt de koop door de Graaf van Vlaanderen bevestigd. Het is echter hoogst waarschijnlijk, dat de stad sedert lang reeds een gedeelte van den heuvel, die er lag, had gehuurd om er haar galg, haar wielen en haar mik te plaatsen, want we vinden nergens binnen de oude vestingen een spoor van een galgenveld.
De huidige naam Galgenberg zal dus wijzen op de eerste strafplaats der stad.
Op de heuvel naast het Slagveld stonden verschillende molens, enkele om graan te malen, andere om olie te slaan. Elke molen droeg een naam : zo vinden we den Rode Molen, den Koelmolen, de Bakkerinne, Wispelberg.
Verschillende oorkonden leren ons, dat het op de Wispelberg was, dat de drie gilden van de stad, Sint-Joris-, Sint-Sebastiaan- en Sint-Antoniusgilde, naar den papegaai schoten in de vijftiende eeuw.
Daar de papegaaischieting van de gilden een gebeurtenis van belang was, moet men niet verwonderd zijn, dat de straat, die naar den Papegaaimolen leidde, reeds in de zestiende eeuw de Papegaaistraat heette, welk woord niet mag vertaald worden door rue du Perroquet, maar door rue du Papegai.
De Molenberg van den Papegaaimolen, welke de Maatschappij van Landbouw en Kruidkunde eerst tot een soort amfitheater had ingericht, verdween in 1867, om plaats te maken voor de grote zaal van het Casino.
Die molens heetten slagmolens, de molenaars, olieslagers.
De grond wordt soms eenvoudig weg Veld geheten, maar meest ontmoet men Slagveld. Het strekte zich uit tot aan den voet van de slagmolens, tot aan den Galgenberg. Het is natuurlijk daar, dat de oorsprong van den naam te vinden is, die dus betekent het veld, aan den voet van de slagmolens, en niet is wat men heden ten dage door slagveld verstaat.

Klooster van de Clarissen‐Urbanisten
Op de terreinen in de Maagdestraat bouwde de orde van de Clarissen‐Urbanisten hun klooster uit vanaf het midden van de 17de eeuw. Deze orde vluchtte omstreeks 1545 uit Geraardsbergen en vestigde zich in 1653 tegenover de Posteernepoort op gronden tussen Maagdestraat en Brandstraat. De zusterorde nam haar intrek in bestaande gebouwen waar voorheen de paters Karmelieten‐Discalsen gehuisvest waren, een bedelorde‐gemeenschap die zich in de 13de eeuw in Gent vestigde en er enige tijd verbleef. De kloostersite van de Clarissen was m.a.w. niet de eerste religieuze orde op die locatie. De zusters zouden het klooster behouden tot 1840, toen het werd verkocht aan de paters Recolletten uit het Minderbroederklooster van Tielt.

In 1873 komen de Zusterkens der Armen & Petits zich vestigen in Gent. Op basis van de geraadpleegde kadastrale gegevens (zie verder), wordt dit gegeven bevestigd. Zij zullen het plangebied uitbouwen tot het huidig uitzicht. In 2007 verlieten de resterende religieuzen het terrein43, waarna WZC De Refuge het complex overnam en het uitbaat tot de dag van vandaag.

Bij het verzamelen van foto’s en documentatiemateriaal heb ik onder andere gebruik gemaakt van beeldmateriaal uit de collectie van archief Gent. Via onderstaande link kom je op hun uitgebreide site:

https://beeldbank.stad.gent/

Voor de beschrijving van huizen en straten verwijs ik naar
https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/images?text=gent

De volgende link verwijst naar het verslag van archeologisch onderzoek bij verbouwingswerken van het klooster

 

162554597
PDF – 11,2 MB 149 downloads